ಲೇಖಕರು : ವಿದ್ವಾನ್ ನರಸಿಂಹ ಭಟ್
ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಚಿಂತಕರು
ಅಷ್ಟಾಂಗಯೋಗ ವಿಜ್ಞಾನಮಂದಿರಂ
120.ಅಂತ್ಯಮಂಗಲಮ್
ಪ್ರಕೃತ ಯಕ್ಷಪ್ರಶ್ನೆ ಎಂಬ ಶ್ರೀರ್ಷಿಕೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ೧೨೦ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷನು ಕೇಳುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಧರ್ಮರಾಜನು ಯಾವ ರೀತಿಯಾಗಿ ಉತ್ತರವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಾನೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದ್ದಾಯಿತು. ಆರಂಭದ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದಂತೆ ಇಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷನು ಕೇಳುವ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಕುತೂಹಲದ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಲ್ಲ; ಜಿಜ್ಞಾಸೆಯ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಿ ಯಕ್ಷನು ತಿಳಿದಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದುದು ಏನೂ ಇಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷನೆಂದರೆ ಯಮಧರ್ಮರಾಜನೇ ಈ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬಂದಿದ್ದು. ಆತನ ಮಗ ಯುಧಿಷ್ಠಿರ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಈತನನ್ನು ಧರ್ಮಜ ಅಥವಾ ಧರ್ಮರಾಜ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ. ಧರ್ಮರಾಜನು ಒಬ್ಬ ವಿದ್ಯಾವಂತ, ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ಒಬ್ಬ ರಾಜನೀತಿ ಕುಶಲನೂ ಹೌದು. ಇದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಆತ ಧರ್ಮಜ್ಞ. ವಿದ್ಯೆಯೆಂಬುದು ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಗುವುದು ಧರ್ಮದ ಅರಿವು ಆದಾಗ ಮಾತ್ರ. ಧರ್ಮಪ್ರಜ್ಞೆ ಮೂಡದಿದ್ದರೆ ಎಷ್ಟೇ ವೇದ, ಶಾಸ್ತ್ರ ಮುಂತಾದ ಯಾವುದೇ ಗ್ರಂಥಾಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರೂ ಅವು ವ್ಯರ್ಥವೇ ಸರಿ. ಹಾಗಾಗಿ ಈತನಲ್ಲಿರುವ ಧರ್ಮಪ್ರಜ್ಞೆ ಜಗತ್ತಿಗೆ ತಲುಪಬೇಕು ಎಂಬ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಯಮಧರ್ಮರಾಜನು ತನ್ನ ಪುತ್ರನಿಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಂದಿಡುತ್ತಾನೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಉತ್ತರಗಳಿಂದ ಯುಧಿಷ್ಠಿರನ ಧರ್ಮಜ್ಞತೆಯನ್ನು ನಾವು ಅರಿಯಬಹುದು.
ಧರ್ಮಜನ ನಾಲ್ವರು ಸಹೋದರರಿಗೂ ಯಕ್ಷನು ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಕೇಳಲು ಮುಂದಾಗುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ಅವರಾರೂ ಯಕ್ಷನ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರಿಸದೇ ತಮ್ಮ ಉದ್ಧಟತನವನ್ನು ತೋರಿಸಿದರು ಎಂದೇ ಹೇಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ನೀರಿಗಾಗಿ ಬಂದ ಧರ್ಮಜನು ವಿನೀತನಾಗಿ ಯಕ್ಷನ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರವನ್ನು ಕೊಡುವುದರ ಮೂಲಕ ತನ್ನ ವಿದ್ಯಾವಿಲಾಸವನ್ನು ಅರುಹಿದ್ದಲ್ಲದೇ ಮೃತರಾದ ನಾಲ್ವರು ಸಹೋದರರನ್ನು ಮತ್ತೆ ಪಡೆದ. ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರಗಳಲ್ಲಿ ನಾವು ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ವಿಷಯಗಳಿವೆ. ಅನುದಿನ ಅನುಸಂಧಾನಕ್ಕೆ ಯೋಗ್ಯವಾದ ವಿಚಾರಸಂಪತ್ತು ಇಲ್ಲಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಮಥಿಸಲಾದ ವಿಚಾರಗಳು ನಮ್ಮ ನಿತ್ಯಜೀವನಕ್ಕೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕಗಳು, ಪ್ರೇರಕಗಳು, ಸ್ಫೂರ್ತಿದಾಯಕಗಳು. ಅತ್ಯಂತ ಗಹನವಾದ ಧರ್ಮ ಎಂಬ ವಿಚಾರದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಅತ್ಯಂತ ಸುಲಭವಾದ ಭೂಮಿ ನೀರು ಮೊದಲಾದ ವಿಚಾರಗಳಿಗೂ ಇಲ್ಲಿ ಧರ್ಮಜನ ಉತ್ತರವಿದೆ. ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರಗಳು ಕೆಲವು ಮಾರ್ಮಿಕವಾಗಿವೆ; ಕೆಲವು ಒಗಟಾಗಿವೆ; ಇನ್ನು ಕೆಲವು ತಾತ್ತ್ವಿಕವಾಗಿವೆ; ಮತ್ತೆ ಕೆಲವು ನೇರವಾಗಿವೆ. ಹೀಗೆ ಉತ್ತರಗಳಲ್ಲಿ ವೈವಿಧ್ಯವಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಬಂದಿರುವ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದರೆ ನಮಗೆ ಧರ್ಮ ಎಂಬ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಸರಿಯಾದ ಕಲ್ಪನೆ ಬರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅದಿಲ್ಲವಾದರೆ ಅನೇಕ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಅಸಾಧ್ಯವೆಂಬುದು ನನ್ನ ಬುದ್ಧಿಗೆ ಬಂದ ಸತ್ಯಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ.
ಧರ್ಮದ ಅರಿವನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಮೂಡಿಸಲೋಸುಗವೇ ಇಲ್ಲಿ ಯಮಧರ್ಮರಾಜನು ಧರ್ಮಜ್ಞನಾದ ಯುಧಿಷ್ಠಿರನಿಗೆ ಇಂತಹ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಿರಲೂ ಸಾಕು. ಯಕ್ಷನ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಸಮರ್ಪಕವಾದ ಉತ್ತರವನ್ನು ಧರ್ಮದ ತಿಳಿವಳಿಕೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕೊಟ್ಟಿರುವುದರಿಂದ ಆತ ಧರ್ಮರಾಜನೇ ಆದನು ಎಂಬುದನ್ನು ನಾವು ಅಂದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಎಷ್ಟೇ ಸಲ ಓದಿದರೂ. ಮನನ ಮಾಡಿದರೂ. ಉಪದೇಶವನ್ನೇ ಮಾಡಿದರೂ ಅರ್ಥವಾಗಲು ಅತ್ಯಂತ ಕಷ್ಟವಾದ ವಿಚಾರವೆಂದರೆ ಅದು ಧರ್ಮ. ಇದನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ಮತ್ತು ತಿಳಿಸಲು ಶ್ರೀರಂಗಮಹಾಗುರು ಕೊಟ್ಟ ನೋಟವೇ ಕಾರಣ ಎಂಬ ಕೃತಜ್ಞತಾಭಾವ ನನ್ನದಾಗಿದೆ.