ಲೇಖಕರು : ವಿದ್ವಾನ್ ನರಸಿಂಹ ಭಟ್
ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿರಿ (lekhana@ayvm.in)
ಪ್ರಶ್ನೆ ೨೪. ನಿದ್ರೆ ಯಾವುದು?
ಉತ್ತರ - ಮೌಢ್ಯ.
ಈ ಮುಂದಿನ ಪ್ರಶ್ನೆ 'ನಿದ್ದೆ ಯಾವುದು?' ಎಂಬುದಾಗಿ. ಅದಕ್ಕೆ ಉತ್ತರ 'ಮೌಢ್ಯ'. ಇಲ್ಲಿ ನಾವು ಚಿಂತಿಸಬೇಕಾದ ವಿಷಯ ಮೌಢ್ಯವು ಹೇಗೆ ನಿದ್ದೆಯಾಗುವುದು? ನಿದ್ದೆಗೂ ಮೌಢ್ಯಕ್ಕೂ ಯಾವ ರೀತಿಯಾಗಿರುವ ಹೋಲಿಕೆ? ಅಥವಾ ಅವೆರಡೂ ಹೇಗೆ ಒಂದೇ ರೂಪದವುಗಳು? ಎಂದು. ಮೌಢ್ಯ ಎಂದರೆ ಮೂಢತನ. ಮೂಢ ಎಂಬ ಶಬ್ದವು ಮೋಹ ಎಂಬ ಶಬ್ದದಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಮೋಹ ಎಂದರೆ ಮೂರ್ಛಾ ಅವಸ್ಥೆ. ಪ್ರಜ್ಞೆ ತಪ್ಪುವುದು. ಸುಶ್ರುತಾಚಾರ್ಯರ ಪ್ರಕಾರ ಸಂಜ್ಞಾ ವಾಹಕ ನಾಡಿಗಳಲ್ಲಿ ತಮಸ್ಸು ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದಾಗ ಆ ನಾಡಿಗಳು ಸುಖದುಃಖಗಳನ್ನು ಸಂವೇದನ ಮಾಡುವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಎಂದು. ಅಥವಾ ಯಾವುದು ನಮ್ಮ ಜೀವನಕ್ಕೆ- ಉಜ್ಜೀವನಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಂತ ಅವಶ್ಯವೋ, ಅದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಅನಾವಶ್ಯಕವಾದ ವಿಷಯವನ್ನು ಬಹುವಾಗಿ ಬಯಸುವುದು. ಇದೇ ಸುಖವನ್ನು ಕೊಡುವುದು ಎಂದು ಭ್ರಮಿಸುವುದು. ಇದಕ್ಕೆ ಮೋಹ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದೇ ಅತಿಯಾದಾಗ ಮೌಢ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ ಆ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ಆ ವಿಷಯ ಅತ್ಯಂತ ಹತ್ತಿರವಾಗುತ್ತದೆ. ಅದಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಆತ ಚಡಪಡಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅಥವಾ ಅವನಿಗೆ ಆ ವಿಷಯವೇ ಸರ್ವಸ್ವವಾಗಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ವಸ್ತುತಃ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಯಾವುದು ಮುಖ್ಯ? ಯಾವುದು ಅಮುಖ್ಯ? ಎಂಬ ವಿಷಯವೇ ತಿಳಿಯದಾಗುತ್ತದೆ? ಮುಖ್ಯವಾದ ವಿಷಯವನ್ನೇ ಚಿಂತಿಸುತ್ತಾ ಯೋಚಿಸುತ್ತಾ ಅದನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದುವಂತೆ ಆಗುತ್ತದೆ. ಇದೇ ನಿಜವಾದ ಮೌಢ್ಯ. ವಸ್ತುವಿನ ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಿಪ್ಯ ಅವನದಾಗುತ್ತದೆ. ಉಳಿದ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವಿಲ್ಲದಾಗುತ್ತದೆ. ಅಜ್ಞಾನ ಆವರಿಸುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇದು ಮೌಢ್ಯ. ಇದಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಗುಣವೇ ತಮಸ್ಸು. ತಮಸ್ಸಿನ ಸ್ವಭಾವ ಅಂಟಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಬಿಡದಂತೆ ಅಂಟಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ನಿದ್ದೆಯೂ ಕೂಡ ತಮೋಗುಣದಿಂದ ಬರುವಂತಹದ್ದು. ನಿದ್ದೆಗೂ ಮೌಢ್ಯಕ್ಕು ತಮೋಗುಣವೇ ಕಾರಣವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಇವೆರಡೂ ಒಂದೇ. ಇಂತಹ ಅವಿನಾಭಾವ ಸಂಬಂಧ ಇವೆರಡಕ್ಕೂ ಇರುವುದು ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ನಿದ್ದೆಗೆ ಮೌಢ್ಯವೇ ಕಾರಣವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲೂ ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಅರಿವು ಇಲ್ಲದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ತಮಸ್ಸು ಮನಸಿನ ಮೇಲೆ ಮಾಡುವ ಪ್ರಭಾವ ಇದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ತಮಸ್ಸಿನ ಅತಿರೇಕವೇ ನಿದ್ದೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ತಮಸ್ಸಿನ ಅತಿರೇಕವು ವಿಷಯದ ಜಾಡ್ಯಕ್ಕೂ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಇವೆರಡು ಒಂದೇ ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಬಹುದು.
ಶ್ರೀರಂಗ ಮಹಾಗುರುಗಳು ಹೇಳುವಂತೆ ನಿದ್ದೆಯು ಎರಡು ವಿಧ; ಒಂದು ಜಾಡ್ಯನಿದ್ದೆ, ಇನ್ನೊಂದು ಅಜಾಡ್ಯನಿದ್ದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ. ದೇಹಾಯಾಸದಿಂದ ಬರುವ ನಿದ್ದೆಯು ವಿಶ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುವ, ಒಂದು ಕ್ಷಣಿಕ ಆನಂದವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವ ರೂಪದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಜಾಡ್ಯನಿದ್ದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದೇ ರೀತಿ ಅತ್ಯಂತ ಅತಿಶಯ ಆನಂದದವನ್ನು ಕೊಡುವ ಅದೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ನಿದ್ರೆ ಇದೆ. ಈ ನಿದ್ದೆಯು ಜಾಡ್ಯದಿಂದ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆ ಅಜಾಡ್ಯ ನಿದ್ದೆ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಜಾಡ್ಯ ನಿದ್ದೆಯು ಅಜಾಡ್ಯ ನಿದ್ದೆಯ ಒಂದು ತುಣುಕಾಗಿರುತ್ತದೆ. ನಾವು ನಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಾಡುವ ನಿದ್ದೆಯು ಜಾಡ್ಯ ಅಥವಾ ಮೋಹ ಅಥವಾ ತಮಸ್ಸಿನ ಅತಿರೇಕವಾದ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ನಿದ್ದೆ ಎಂದರೆ ಜಾಡ್ಯ ಎಂಬುದಾಗಿ ಈ ಪ್ರಶ್ನೋತ್ತರದಲ್ಲಿ ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ.