ಲೇಖಕರು: ಶ್ರೀ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಸೋಮಯಾಜಿ
(ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿರಿ lekhana@ayvm.in)
ಪಾಂಡವರು ಅರಗಿನ ಮನೆಯಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ನಿಜವೇಷಗಳನ್ನು ಮರೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಕಾಲ. ವ್ಯಾಸರ ನಿರ್ದೇಶನದಂತೆ ಏಕಚಕ್ರನಗರದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನ ಅತಿಥಿಗಳಾಗಿ ವಾಸ. ಭಿಕ್ಷಾಟನೆಯಿಂದ ಜೀವನ. ಅಲ್ಲಿ ಬಕನೆಂಬ ರಾಕ್ಷಸ. ನಿತ್ಯವೂ ಧಾಂಧಲೆ ನಡೆಸಿ ಆ ಊರಿನ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಆಹಾರಕ್ಕಾಗಿ ಹಿಂಸಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಸಿಕ್ಕ ಸಿಕ್ಕವರನ್ನು ತಿಂದು ತೇಗುತ್ತಿದ್ದ. ಸರಿ ಊರವರೆಲ್ಲ ಅವನೊಡನೆ ಒಂದು ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು.ನಿತ್ಯವೂ ಒಂದು ಗಾಡಿ ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳು, ಗಾಡಿ ಎಳೆದೊಯ್ಯುವ ಎತ್ತುಗಳು, ಗಾಡಿ ನಡೆಸುವ ಮನುಷ್ಯ ಇಷ್ಟನ್ನು ಅವನಿದ್ದಲ್ಲಿಗೆ ಕಳಿಸುವ ಒಪ್ಪಂದ. ದುರ್ಬಲರು ಇನ್ನೇನು ತಾನೇ ಮಾಡಿಯಾರು? ನಿತ್ಯ ಅನಿಶ್ಚಿತವಾಗಿ ಯಾರು ಯಾರೋ ಸಾಯುವ ಬದಲು ಒಬ್ಬೊಬ್ಬ ಅವನಿಗೆ ಆಹಾರವಾಗುವುದು ಎಂಬ ತೀರ್ಮಾನ. ಅಂದು ಆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನ ಸರದಿ. ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಲೇಬೇಕಾದ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ. ಆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಟುಂಬದ ಧರ್ಮಪ್ರಜ್ಞೆ ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ಆದರ್ಶ-
ಬ್ರಾಹ್ಮಣನ ಮಾತು- ನಾನು ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಯಾರನ್ನಾದರೂ ಬಲಿಕೊಟ್ಟು ಬದುಕಿರಲಾರೆನು. ನೀನು ನನ್ನ ಧರ್ಮ ಪತ್ನಿ. ಪ್ರಾಣಕ್ಕಿಂತ ಪ್ರಿಯಳಾದವಳು. ಸದಾ ನನ್ನ ಸೇವೆಯಲ್ಲೇ ನಿರತಳಾಗಿದ್ದು ಈ ಮುತ್ತಿನಂತಹ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಸಾಕಿ ಸಲಹಿದ್ದೀ. ಪುತ್ರವತಿಯಾದ ನಿನ್ನನ್ನು ನನ್ನ ಪ್ರಾಣವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಲುವಾಗಿ ಖಂಡಿತ ಬಲಿ ಕೊಡಲಾರೆನು.ನನ್ನ ವಂಶೋದ್ಧಾರಕನಾಗಿ ಧರ್ಮ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವಂತಹ ಮಗ, ಈಗ ಇನ್ನೂ ಎಳೆಯ ಬಾಲಕ. ಇವನನ್ನು ಹೇಗೆ ಬಲಿಕೊಡಲಾದೀತು?ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಸದ್ಗೃಹಸ್ಥನ ಮನೆ ಸೇರಿ ಅವನ ಸತ್ಸಂತಾನವನ್ನು ಬೆಳೆಸಲು ಸಹಾಯಕಳಾಗುವ ಪ್ರಿಯ ಪುತ್ರಿ. ಇವರಲ್ಲಿ ಯಾರೊಬ್ಬರೂ ಸಾಯುವಂತಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾದರೆ ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರನ್ನು ಪಾಲಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟಂತಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಕ್ಷೇಮ ನನ್ನ ಕರ್ತವ್ಯ. ಎಂದೇ ನಾನೇ ರಾಕ್ಷಸನಿಗೆ ಬಲಿಯಾಗುವುದೇ ಸರಿ.
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿ: ಪಂಡಿತನಾಗಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನುಷ್ಯರಂತೆ ಏಕೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತೀ? ಹುಟ್ಟಿದವರೆಲ್ಲ ಸಾಯಲೇ ಬೇಕು. ಆಗಲೇಬೇಕಾಗಿರುವ ಕಾರ್ಯದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ದುಃಖಿಸುವುದು ವಿವೇಕಿಗಳ ಲಕ್ಷಣವಲ್ಲ. ತನ್ನ ಪ್ರಾಣವನ್ನಾದರೂ ತೊರೆದು ಪತಿಗೆ ಹಿತವನ್ನುಂಟುಮಾಡುವುದೇ ನಿಜ ಸತಿಯ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕರ್ತವ್ಯ, ಸನಾತನ ಧರ್ಮ. ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಮದುವೆಯಾಗುವ ಮುಖ್ಯ ಪ್ರಯೋಜನ ಸತ್ಸಂತಾನ. ಅದನ್ನು ನನ್ನಿಂದ ನೀನು ಪಡೆದಾಗಿದೆ. ನಾನು ಹೋದರೂ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಸಾಕುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ನಿನಗಿದೆ. ನೀನು ನಮ್ಮನ್ನು ಅಗಲಿದರೆ ನಾವು ಹೇಗೆ ಬದುಕುವುದು? ಆಶ್ರಯದಾತನು ಇಲ್ಲದ ಮನೆಯ ಮಗಳ ರಕ್ಷಣೆಯಾದರೂ ಹೇಗೆ ಸಾಧ್ಯ? ನಮ್ಮ ಪಿತೃ ಪಿತಾಮಹರು ಅನುಸರಿಸಿದ ಸದಾಚಾರದಿಂದ ಹೇಗೆ ಇವಳ ವಿವಾಹ ಮಾಡಿಕೊಡಬಲ್ಲೆನು? ಈ ನಿನ್ನ ಮಗನನ್ನು ವೇದ, ವೇದಾಂಗ ಪಾರಂಗತನನ್ನಾಗಿ ಬೆಳೆಸುವುದಾದರೂ ಹೇಗೆ? ನೀನೋಬ್ಬನು ನಮ್ಮನ್ನಗಲಿದರೆ ನಮ್ಮ ಮೂವರ ವಿನಾಶವೂ ನಿಶ್ಚಿತ. ಹಾಗಾಗಿ ನಾನು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗುವುದು ನನಗೆ ಇಹ-ಪರಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಯಸ್ಸನ್ನು ತರುವುದಾಗಿದೆ. ಈ ನನ್ನ ಕರ್ತವ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ನನಗೆ ಅಪ್ಪಣೆ ಕೊಡು.
ಮಗಳು: ನಿಮ್ಮ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಇರುವ ನನ್ನನ್ನೇಕೆ ನೀವು ಲೆಕ್ಕಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ? ಎಂದಾದರೊಂದು ದಿನ ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರಗೆ ಹೋಗಬೇಕಾದವಳು ನಾನು. ಇಂದೇ ಆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿ ನಿಮ್ಮ ಪ್ರಾಣಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುವುದು ನನ್ನ ಸಹಜ ಧರ್ಮವೇ ಆಗಿದೆ. ಇಹಲೋಕದಲ್ಲಿ ರಕ್ಷಣೆ, ಪರಲೋಕದಲ್ಲಿ ಸದ್ಗತಿಗಾಗಿಯೇ ಸಂತಾನ ಇರುವುದು. ಅದರಿಂದ ನಿಮಗೊದಗಿದ ಕಷ್ಟ ಪ್ರವಾಹವನ್ನು ನನ್ನನ್ನು ದೋಣಿಯಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ದಾಟುವುದು ಸರಿಯಾಗಿದೆ. ನನಗೂ ಶ್ರೇಯಸ್ಕರ. ಈ ನನ್ನ ತಮ್ಮನು ಇನ್ನೂ ಬೆಳೆದು ಬಾಳಬೇಕಾದವನು. ನಿನ್ನ ವಂಶವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿ ನಮ್ಮ ಪಿತೃಗಳಿಗೆಲ್ಲಾ ಸದ್ಗತಿ ಉಂಟುಮಾಡಬೇಕಾದವನು. ನಿಮ್ಮಿಬ್ಬರಲ್ಲಿ ಯಾರು ಹೋದರೂ ಇವನು ಬದುಕಿ ಉಳಿಯನು. ಇವನನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ನಾನೂ ಬದುಕಿರಲಾರೆ. ನಾನು ನನ್ನ ಕರ್ತವ್ಯವಾಗಿ ರಕ್ಕಸನ ಬಳಿಹೋಗುವೆನು.
ಮಗ: ಚಿಕ್ಕ ಹುಡುಗ. ಎಲ್ಲರ ಕಣ್ಣನ್ನು ಒರೆಸುತ್ತಾ ಆ ರಾಕ್ಷಸನನ್ನು ನಾನು ದರ್ಬೇಯಿಂದಲೇ ಸಂಹರಿಸುವೇನು ಎಂದು ತೊದಲು ನುಡಿಯುತ್ತಾನೆ. ಕುಂತಿ: ನಿನಗೆ ಒಬ್ಬನೇ ಮಗ. ಅದೂ ಚಿಕ್ಕವನು. ಮಗಳೂ ಒಬ್ಬಳೇ. ನನಗೆ ಐದು ಜನ ಮಕ್ಕಳಿದ್ದಾರೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನು ಆಹಾರ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಾನೆ. ಚಿಂತಿಸದಿರು.
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ: ಖಂಡಿತ ಆಗದು. ನಮ್ಮ ಪ್ರಾಣರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಅತಿಥಿಗಳಾದ ನಿಮ್ಮಲ್ಲೊಬ್ಬನನ್ನು ಬಲಿಕೊಡುವುದು ಮಹಾ ಪಾಪ. ಮೇಲಾಗಿ ಬ್ರಹ್ಮಹತ್ಯಾ ದೋಷ. ಇಂತಹ ಕೆಲಸವನ್ನು ಆಪತ್ಕಾಲದಲ್ಲೂ ಮಾಡಕೂಡದು. ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಆ ರಾಕ್ಷಸನಿಗೆ ಆಹಾರವಾಗುತ್ತೇವೆ.
ಕುಂತಿ: ನನ್ನ ಮಗ ನಿನ್ನ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಾನೆಯೇ ವಿನಃ ಬಲಿಯಾಗಲು ಅಲ್ಲ. ಅವನೇ ಬಲಿಷ್ಠ. ಮೇಲಾಗಿ ಮಂತ್ರಸಿದ್ಧಿಯುಳ್ಳವನು. ಹಾಗೆಂದೇ ನೀನು ಆಹಾರವನ್ನು ಸಿದ್ಧಮಾಡು. ಎಂಬ ನಿಶ್ಚಯದ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದಳು. ನಂತರ ಭೀಮ ಬಕಾಸುರನನ್ನು ಸದೆಬಡಿದ ಕಥೆ ನಮಗೆಲ್ಲ ಗೊತ್ತಿದೆ.
ಇಲ್ಲಿ ಆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಟುಂಬದ ಧರ್ಮಪ್ರಜ್ಞೆ. ಸಾವಿನ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಅಲುಗದ ಧರ್ಮ ಶ್ರದ್ದೆ, ತ್ಯಾಗ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಆದರ್ಶ. ಮತ್ತೆ ಕುಂತಿಗೆ ಭೀಮನಲ್ಲಿದ್ದ ವಿಶ್ವಾಸ. ರಾಕ್ಷಸನ ಶಕ್ತಿಯ ಪರಿಚಯವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಲೋಕಹಿತದ ಮನಸ್ಸಿನ ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಮಾತೆ ಅವಳು. ತಾವು ಆಶ್ರಯ ಪಡೆದ ಆ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ, ಆ ಇಡೀ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ರಾಕ್ಷಸನ ಉಪಟಳವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುವ ಲೋಕ ಹಿತ ದೃಷ್ಟಿ ಎಲ್ಲವೂ ಎಲ್ಲಾ ಕಾಲಕ್ಕೂ ಆದರ್ಶವಲ್ಲವೇ? ನಾವು ಎರಡು ದಿನ ಇದ್ದುಹೋಗಲು ಬಂದವರು. ಊರಿನ ಉಸಾಬರಿ ನಮಗೇಕೆ ಎಂದು ಯೋಚಿಸಬಹುದಿತ್ತು. ಆದರೆ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಯಾರು ಕಷ್ಟದಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಅವರನ್ನು ಕಾಪಾಡುವುದು ನಮ್ಮ ಧರ್ಮ ಎಂದು ಉಪಕ್ರಮಿಸುವ ಉದಾರತೆ ಲೋಕದ ಪರಮಾದರ್ಶ. ಭೀಮಸೇನನ ಪರಾಕ್ರಮ, ದುಷ್ಟರನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿ ಲೋಕವನ್ನು ಕಾಪಾಡುವ ಅವನ ನಿಶ್ಚಯ , ಸ್ಥೈರ್ಯ, ಎಲ್ಲವೂ ಲೋಕದ ಆದರ್ಶವೇ. ಬಕಾಸುರ ಧರ್ಮ ಕಂಟಕ. ಅವನ ಅವಸಾನ ಆಗಲೇಬೇಕು- "ಧರ್ಮ ಉಳಿಯಬೇಕಾದರೆ ಅದರ ವಿರೋಧಿಗಳು ಅಳಿಯಲೇಬೇಕು. ಬೆಳೆ ಉಳಿಯಬೇಕಾದರೆ ಕಳೆ ಅಳಿಯಲೇಬೇಕು. ಧರ್ಮ ಕಂಟಕರನ್ನು , ಲೋಕ ಕಂಟಕರನ್ನು ಮೂಲೋತ್ಪಾಟನೆ ಮಾಡಬೇಕು " ಎಂಬ ಶ್ರೀರಂಗ ಮಹಾಗುರುಗಳ ಮಾತನ್ನು ಸದಾ ಸ್ಮರಣೆಯಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳೋಣ.
ಸೂಚನೆ: 27/06/2023 ರಂದು ಈ ಲೇಖನ ವಿಜಯವಾಣಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿದೆ.